Nöbetçi Eczaneler
5 Nisan 2021 Resmi Gazete’de, Kırsal Mahalle ve Kırsal Yerleşik Alan Yönetmeliği yayınlandı.
16 Ekim 2020 tarih ve 7254 Sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla getirilen Kırsal Mahalle düzenlemesiyle ilgiliydi yönetmelik.
Kanun Ekim 2020’de çıkmasına rağmen halkın gündemine Şubat 2021’de girmişti.
Ben de 22 Şubat tarihli köşe yazımda bu konuya değinmiş ve 23 Şubat günü Muhtarlar Federasyonu Genel Başkanı Erdal Erdem’le yaptığım programda konuyu enine boyuna konuştuk.
Ancak kanununu uygulama yönetmeliği çıkmadığı için mahalleye dönüşen köyün nasıl kırsal mahalleye dönüşeceği çok da bilinmiyordu.
O bilinmezlikler içinde Sakarya’da özellikle Hendek ve Akyazı’da onlarca eski köy olan mahalle kırsal mahalle olmak için belediyesine başvurdu.
İşte Resmi Gazetede yayınlanan bu yeni yönetmelik kanunu uygulanabilir hale getirmeyi amaçlıyor.
Yönetmeliği baştan sona bir kaç kez okudum.
Kanun gibi yönetmelik de çok açık değil.
Ben yine de yönetmelikten yola çıkarak ve yönetmelikteki ifadeleri aynen alarak önceden köy olan bir mahallenin kırsal mahalleye dönüşebilmesi için gerekli şartlar, dönüşümün artı ve eksileri ile süreci anladığım kadarıyla özetlemeye çalışacağım…
Kırsal mahalle tespiti
Kırsal mahalle, büyükşehir belediyeleri sınırları içinde olup 1984 yılı ve sonrasında köy veya belde belediyesi iken mahalleye dönüşen mahallelerde tespit edilir.
Bir mahallenin kırsal mahalle olarak tespit edilebilmesi için;
a) Kırsal yerleşim özelliğinin devam edip etmemesi,
b) Şehir merkezine olan uzaklık ve ulaştırma durumu,
c) Belediyelerin yol, su, atık su, katı atık, toplu taşıma gibi hizmetlerinden en az birine erişebilme imkânına tam kapasitede ulaşabilip ulaşamaması,
ç) Mevcut yapılaşma durumunun kırsal niteliğinin devam edip etmemesi,
d) İmar mevzuatı uyarınca yerleşik ve gelişme alanları içinde olup olmaması,
e) Sosyo-ekonomik olarak; kırsal nüfus oranının yüksek olması, yüzölçümünün önemli bir kısmını tarım, orman, mera, yaylak ve kışlak arazilerinin oluşturması, tarımsal üretimin, hayvancılık ve orman faaliyetlerinin başlıca geçim kaynağı olarak tespit edilmiş olup olmaması,
hususlarından bir veya daha fazlası ile benzeri hususlar dikkate alınır.
Kırsal yerleşik alan tespiti
Yönetmelik bir de mahalle olarak kalması uygun olan yerlerde kırsal alan tespitine izin veriyor. Onu da şöyle tanımlıyor:
Uygulamanın mahalle düzeyinde yapılması esastır. Bununla birlikte mahalle bütünlüğü içinde 4 üncü maddede belirtilen şartları taşımaması nedeniyle kırsal mahalle olarak tespit edilemeyen mahallelerdeki on bin metrekareden az olmayan alanlar, kırsal yerleşik alan olarak belirlenebilir.
Kırsal yerleşik alanlar, bir mahallenin veya birden fazla mahallenin bir kısmını içeren yerlerinde tespit edilebilir.
Süreç nasıl işliyor?
Yönetmelik başvurunun nasıl yapılacağını açıklamadan belediye meclisinde alınacak karar sürecini anlatıyor. Şöyle bir ifade var yönetmelikte:
Kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan belirlemesi için önce ilgili ilçe belediye meclisince karar alınır. Teklifi içeren bu karar, gerekçeleri ile beraber büyükşehir belediye başkanlığına gönderilir. İlçe belediye meclisinin kararının ve teklifinin büyükşehir belediye başkanlığı kayıtlarına intikal ettiği tarihten itibaren büyükşehir belediye meclisinin yapacağı ilk toplantıda karar ve teklif gündeme getirilir ve büyükşehir belediye meclisi, en geç doksan gün içinde kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan tespitine ilişkin kararını verir.
Büyükşehir belediye meclisi belirtilen süre içinde karar almak zorundadır. Büyükşehir belediye meclisi, ilçe belediyesinden gelen teklifi aynen veya değiştirerek kabul eder ya da reddeder.
Büyükşehir belediye meclisi, ilçe belediyesinden gelen kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan teklifini değerlendirirken;
Kırsal mahalle ile ilgili teklifi, mahallenin bitişiğindeki diğer mahalleler ile ekonomik ve sosyal bütünlüğün gerektirmesi halinde komşu mahallelerde kırsal yerleşik alan belirlemek suretiyle genişletme veya daraltma,
Bir mahalle içindeki kırsal yerleşik alanla ilgili teklifi, mahalle sınırlarına kadar genişletme, yönünde karar alabilir.
Kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alanlara tanınan muafiyetler
Kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan olarak belirlenen yerlerde;
Gelir vergisinden muaf esnaf ile basit usulde gelir vergisine tabi mükellefler tarafından bizzat işyeri olarak kullanılan bina, arsa ve araziler ile mesken amaçlı kullanılan binalar ve zirai istihsalde kullanılan bina, arsa ve araziler emlak vergisinden,
26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca alınması gereken bina inşaat harcı ile imarla ilgili harçlardan,
muaftır.
Kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alanlara tanınan indirimler
Kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan olarak belirlenen yerlerde;
a) Ticari, sınai ve turistik faaliyetlerde kullanılan bina, arsa ve araziler için emlak vergisi %50,
b) 2464 sayılı Kanun uyarınca alınması gereken vergi, harç (bina inşaat harcı ile imarla ilgili harçlar hariç) ve harcamalara katılma payları %50, indirimli uygulanır.
Bu yerlerde, içme ve kullanma suları için alınacak ücret; işyerleri için belirlenmiş olan en düşük tarifenin %50’sini, konutlar için belirlenmiş olan en düşük tarifenin %25’ini geçmeyecek şekilde belirlenir.Sonuç olarak şunu söyleyebilirim.
Yönetmelikte izaha muhtaç konular var.
Buna rağmen artık daha önce köy olup mahalleye dönüşen mahalleler kırsal mahalleye dönüşüm için karar verip muhtarlık aracılığıyla ilçe belediyelere başvurabilirler.
İlçe belediyeleri gelen talebi kısa sürede belediye meclisine getirip karara bağlamak durumunda.